اهمیت نقش و جایگاه اصفهان در جغرافیای ایران و جهان، از دیرباز مورد شناخت همگان بوده است، اما به ندرت شاهد پژوهش و گزارشی به شایستگی این اهمیت بوده ایم. کُلی نویسی مُتکی بر قصه پردازی کُتُب تاریخی هزاره ی اخیر در کنار کمبود یا نبود منابع پیش از اسلام و پژوهش های بسیار مختصر تاریخ پژوهان، جغرافی نویسان و سیاحان اروپایی، همه و همه دست به دست هم داده اند تا بر تاریکی های تاریخ کهن این سرزمین افزوده شود. از طرف دیگر برخی به خطا تاریخ شکوه اصفهان را محدود به دوره ی اسلامی و به ویژه عصرهای سلجوقی و صفویه برشمرده اند. در حالی که لا به لای همین معدود اوراق هرچند فرسوده، گاه نشانه های کوچک و بزرگی دیده می شود که ما را تا اعماق تاریخ این دیار می کشاند.
از آن جمله؛ نام واژه های اصفهان است که در طول تاریخ چندین هزار ساله ی این دیار پیوسته مطرح بوده اند اما هیچ گاه به منظور پژوهش و مقایسه در یک جا گرد نیامده اند.
کتاب حاضر اولین تجربه ی جدی در گردآوری و پژوهشِ حدود دویست نام واژه و لقب برای اصفهان است که به همراه مقدمه ی مناسب آن می تواند راهنمای مفید و قابل اعتمادی برای پژوهش های بعدی به شمار بیاید.
…می دانیم که؛ کتب تاریخی سده های پس از اسلام نیز جز تکرار گزارش کسانی مانند: ابن خرداذبه، مسعودی، حمزه اصفهانی، مافروخی و حافظ ابونُعیم اصفهانی و… دانش چندانی از ایام پیش از اسلام (و در مواردی حتی بعد از اسلام) در اختیار ما نمی گذارند. تاریخ نگاران و جغرافی پژوهان باستانی اروپا هم از روزگاران کهن این منطقه، بیش از چند واژه ی انگشت شمار به ما
نرسانده اند.
اینگونه است که از اصفهان پیش از اسلام بجز افسانه ی تهمورث، کتابخانه سارویه و معبد مارس، و واژگان آپادانا، پارتاکنا و گَی و گابه و… و تکرار چنین قصه و واژه هایی در متون بعد، چیز بیشتری نصیب ما نمی شود. این در حالی است که بنابر موارد ذکر شده در مقدمه و متن این کتاب، ما با نام واژه هایی مانند: آیاهیتک، اسپروک، پاشری، گَوَه، وسپوهرکان و… مواجه هستیم که تا بحال مورد کمترین تحلیل قرار نگرفته اند و کوچکترین متن پژوهشی هم برای آنان وجود ندارد…