عصر طلایی موسیقی ایرانی را می‌توان در دوره ساسانیان دید. دربار ساسانی با توجه شایانی كه به هنر موسیقی و ظرافت‌های آن داشت.
هنرمندان بزرگی را در بستر خود پرورش داد و بار دیگر ایران و ایرانی را در این هنری شكوهمند سرآمد ساخت. این روزها اگرچه پژوهشگران بزرگ موسیقی در جهان داعیه تفحص در موسیقی عصر ساسانی را دارند، اما در این بین باز هم ایرانیان هستند كه برای پاسداشت هنرهای بومی خود، قلم به‌دست گرفته و پژوهشی شایسته اصالت هنر عرضه می‌دارند.
اكبر یاوریان، نوازنده و آهنگساز اصفهانی برای نخستین بار در حوزه پژوهش در «اسامی الحان دوره ساسانی» گام نهاد و با خلق اثری به نام «خسروانی‌ها» رتبه نخست كتاب سال اصفهان در حوزه هنر و معماری را از آن خود كرد.
اكبر یاوریان پیش از این، كتاب‌های «واژه نامه لری» (نامزد كتاب سال كشور در سال ۱۳۸۵)، كتاب سه جلدی «ریشه‌شناسی چند واژه موسیقی» و «تاج نامه» (در حوزه زندگی تاج اصفهانی) را چاپ و راهی بازار كرده است. شرح برتری‌های كتاب «خسروانی‌ها» را از زبان نویسنده آن دنبال می‌كنیم.
– ضرورت پرداخت به بحث اسامی الحان دوره ساسانی چیست؟
كتاب خسروانی‌ها، گامی مصمم و جسورانه در حوزه پژوهش در اسامی الحان دوره ساسانی است كه از آن طریق نقبی به ساختار موسیقی آن دوره نیز زده شده است.
به‌طور قطع جدیت و جسارت در پرداخت به كتاب خسروانی‌ها می‌تواند بستری مناسب برای پژوهشگران دیگر فراهم آورد، به دلیل تأثیر عمده موسیقی عصر ساسانی بر موسیقی جهان، با وجود ادعایی كه جهانیان درخصوص شناخت حوزه موسیقی جهان باستان به‌ویژه دوره مورد بحث دارند، تاكنون هیچ اثری در رابطه با پژوهش در موسیقی و یا اسامی الحان دوره ساسانی دیده نشده است.
– وجوه تمایز كتاب خسروانی‌ها به‌عنوان اثری كه داعیه‌دار «نخستین پردازش جدی و مفصل درباره موسیقی عصر ساسانی» است، چیست؟
جامع‌اندیشی یكی از مزیت‌های این كتاب است. در كتاب خسروانی‌ها با كاوش در واژگان موسیقی عصر ساسانی به نقش و جایگاه مختلف آنها پرداخته شود. در این كتاب برای نخستین بار تمامی اسامی یاد شده و واژگان موسیقی این دوره در یك جا جمع شده و با ارائه ماخذ و معانی و شواهد گوناگون از شعرای بزرگ در رابطه با جایگاه آیینی و اساطیری و گاهشماری این واژگان با استفاده از تاریخ‌شناسی و مقایسه، بحث شده است.
در كتاب خسروانی‌ها در حد توان از تازه‌ترین دستاوردهای تاریخ‌پژوهی و زبان‌شناسی بهره‌گرفته و اطلاعات خوبی در حوزه اسطوره‌شناسی و پژوهش در زمینه تاریخ و هنر ایران عرضه شده است.
– با توجه به تئوری گریز بودن موسیقی و به‌ویژه قاعده شفاهی محوری ظرافت‌های این هنر، برای گردآوری پژوهشی دقیق در این زمینه از چه منابعی استفاده كردید؟
پژوهشگران ایرانی مانند اغلب سرزمین‌ها درباره پژوهش در این حوزه، با مشكل كمبود منابع مواجه بوده و هستند. این نقصان هم اكنون نیز در نزد اهالی موسیقی دیده می‌شود و آنها تنها به جنبه علمی موسیقی گرایش دارند. در حالی كه باید دانست به‌عنوان مثال پرداخت به موسیقی دوره ساسانیان به‌عنوان یكی از مهم‌ترین دوره‌های پرشكوه موسیقی ایران، دستاوردهای مهمی را نیز به دنبال خواهد داشت.
۹۳/۱۰/۰۹ به نقل از روزنامه همشهری