باغ سیاووشان bâγ-e-siyâvušân
قُمریان راه گل و نوش لبینا راندند صُلصُلان باغ سیاووشان با سروستاه «منوچهری»
و: گه به بستان اندرون بستان شیرین برکشد گه بباغ اندر همی باغ سیاووشان زند «رشیدی»
در هیچ یک از رساله های موسیقی هزاره ی اخیر و همچنین در ردیف های دستگاهی امروز، مقام و شعبه و یا گوشه ای به این نام مشاهده نمی شود و این خود سبب این گمان می شود که شاید فرهنگنامه های چند سده ی گذشته و سپس به تبع آن برخی از پژوهشگران و گردآورندگان واژگان موسیقایی، صرفاً با استناد به شواهد ذکر شده از منوچهری و رشیدی و یا روایتی مانند آن، واژه ی «باغ سیاووشان» را در زمره ی اسامی الحان یاد شده قرار داده اند. اما توصیف فردوسی از شهر یا قلعه ی سیاوش ساخته «گنگ دژ» که در سطور بعد می آید این ایده را غیرقابل قبول می کند…
فردوسی در شاهنامه ی جاودانه اش، ترکیب «باغ سیاوش» را دوبار مورد اشاره قرار داده و در موارد متعددی به توصیف شکوه و زیبایی شهر یا قلعه ی گنگ دژ (= سیاوش گرد)، آن را در مقام یک باغ و گلشن بهشتی نیز شناسانده است…
از آنجا که سیاوش نیز مانند دیگر خدایگان و اساطیری که در نقش گاهشماری و تقویمی خود دارای ویژگی «میرنده ی زنده شونده» بوده (و در مدخل «کین سیاوش» ارتباط وی با ایزد نیمروز؛ نگه دارنده ی آبهای گرم «رپیثوین» نیز دریافت شد)، انتظار می رود ترکیب «باغ سیاوش» هم با ایده ی؛ حیات و رویش مجدد در بحث موارد یاد شده ارتباط نزدیک و یا مستقیمی داشته باشد…
…با چنین اوصافی؛ «باغ سیاووشان» که سایه ای از آن به عنوان نام لحنی گم شده از موسیقی دوره ی ساسانیان در برخی فهرست ها باقی مانده است، تنها نشانه ای کهن از آیینی است که نه تنها محدود به دوره ی ساسانیان نیست بلکه از تاریخی عمیق برای بخش وسیعی از ساکنان زمین حکایت دارد…
برای ادامه مطلب رجوع شود به کتاب «خُسروانی ها» (پژوهشی در اسامی الحان دوره ی ساسانیان) اثر «اکبر یاوریان»
برای سفارش این کتاب می توانید از اینجا اقدام نمایید.